Shakespeare đã nói về bảy giai đoạn phát triển của một con người. Cuộc đời của một nhà lãnh đạo cũng có bảy giai đoạn phát triển như thế, và xét trên vài khía canh thì chúng cũng giống như bảy giai đoạn mà Shakespeare đã mô tả trong “As You Like It”.
LTS:
Warren G.Bennis là GS. khoa Quản trị kinh doanh của ĐH Nam California,
Los Angeles. Ông cũng là học giả của Thomas S. Murphy Distinguished
Research tại trường Kinh Doanh Harvard, kiêm chủ tịch Ban Cố Vấn Trung
Tâm Lãnh Đạo Cộng Đồng của trường Kennedy, ĐH Harvard. Ông là tác giả
của hơn 25 cuốn sách về vai trò lãnh đạo và sự thay đổi. Diễn đàn kinh
tế Việt Nam trân trọng giới thiệu một trong những bài viết
của ông về lãnh đạo, quản lý - một trong những lĩnh vực nghiên
cứu chủ đạo của ông.
Tôi
được làm "sếp" lần đầu tiên là hồi Thế Chiến thứ hai. Lúc đó tôi đeo
hàm trung úy bộ binh, 19 tuổi, và vô cùng hoảng loạn. Tôi được cấp trên
giao nhiệm vụ chỉ huy một trung đội chiến đấu trên các mặt trận ở Bỉ.
Khi tôi đến lúc nửa đêm, hầu hết lính đã đi ngủ ở trái nhà bị bom đánh
phá. Người liên lạc đưa tôi vào bếp và bảo tôi hãy ngủ trên một cái ghế
dài. Tôi từ chối và trải túi ngủ xuống đất nằm cạnh những đồng đội khác.
Tôi không ngủ được, cứ thao thức cả đêm nghe tiếng bom rơi. Ở cái tuổi
thanh xuân, tôi còn quá non nớt với vai trò chỉ huy và với với cả thế
giới hỗn loạn này. Tôi nghe có tiếng người thì thầm nói chuyện, một
trung sỹ hỏi: Ai đấy?", người kia trả lời: "Trung đội trưởng". "Được
đấy, cũng biết hòa đồng với anh em", người kia nhận xét.
Và
thế là, dù ban đầu không biết làm thế nào cho phải nhưng tôi đã tạo ấn
tượng rất tốt với những người lính khác. Thay vì huyênh hoang với chức
vụ chỉ huy mới, tôi đã chọn cách ngủ dưới đất cùng đồng đội để tránh bị
"để ý" và cũng học được một điều gì đó quan trọng về những người lính mà
tôi sắp chỉ huy. Tôi hiểu rằng họ cần tôi- hay chính xác hơn là họ cần
người lãnh đạo mà tôi sẽ trở thành sau khi được họ "dạy bảo".
Và
quả thực những tuần sau đó, những người lính đã nếm mùi bom đạn chiến
tranh kia đã dạy tôi cách để tồn tại và lãnh đạo- thường qua các ví dụ
cụ thể. Người trung sỹ hôm nào chào đón tôi đã trở thành sợi dây cứu
sinh của tôi (theo đúng nghĩa đen)- dạy tôi các kỹ năng cần thiết như
băng qua vùng chiến sự mà không bị phát hiện.
Tôi
đã gia nhập vào một tổ chức mà các mối quan hệ đã được xác lập từ trước
và các thành viên đều đặt những kỳ vọng vào người lãnh đạo mới mà tôi
vẫn chưa nhận thức hết. Cấp dưới đang quan sát để xem liệu tôi có thể và
làm thế nào để hòa hợp với họ. Bất kỳ người lãnh đạo nào cũng phải đối
mặt với những mối nghi ngại, hiểu lầm hay những nhu cầu cá nhân của cấp
dưới. Do vậy, nếu đánh giá thấp tầm quan trọng của những động thái ban
đầu thì sẽ chỉ mang lại những mối họa khôn lường sau này mà thôi.
Tiếp
cận khôn ngoan ngay từ ban đầu là một trong rất nhiều chặng đường khó
khăn- mỗi chặng đều có thể bị khủng hoảng cá nhân- mà người lãnh đạo nào
cũng sẽ phải vượt qua tại một thời điểm nào đó trên con đường sự
nghiệp. Các trường kinh doanh không chuẩn bị cho bạn sẵn sàng với những
khủng hoảng này.
Shakespeare
đã nói về bảy giai đoạn phát triển của một con người. Cuộc đời của một
nhà lãnh đạo cũng có bảy giai đoạn phát triển như thế, và xét trên vài
khía canh thì chúng cũng giống như bảy giai đoạn mà Shakespeare đã mô tả
trong "As You Like It". Các giai đoạn đó là: Trẻ sơ sinh, học
sinh, người yêu, người lính, tướng quân, chính khách và hiền triết. Một
cách học về vai trò lãnh đạo là phải xem xét bảy giai đoạn phát triển
này và tìm ra những vấn đề và khủng hoảng nổi cộm ở mỗi giai đoạn.
|
Sự nghiệp lãnh đạo của mỗi nhà quản lý đều trải qua nhiều giai đoạn khác nhau
|
Tôi
không thể khuyên bạn làm thế nào để tránh những khủng hoảng này bởi
nhiều khi là không thể tránh khỏi. Và có lẽ tôi cũng không cần thiết
phải khuyên bạn nên tránh những thách thức đó, bởi việc giải quyết những
thách thức của mỗi giai đoạn sẽ tạo tiền đề tốt cho bạn trong giai đoạn
tiếp theo. Tuy nhiên, biết điều gì đang trông chờ ở phía trước có thể
giúp người lãnh đạo tồn tại, và, cùng với may mắn, sẽ giúp họ vượt qua
khó khăn mạnh mẽ hơn và tự tin hơn.
Giai đoạn đầu: Lãnh đạo mới vào nghề
Đối
với những người trẻ sắp trở thành lãnh đạo, thế giới phía trước đầy bí
ẩn và thậm chí còn thật đáng sợ. Không đến nỗi phải khóc, nhưng nhiều
người thực sự mong chờ một vị cứu tinh- giống như y tá, để giúp họ giải
quyết các vấn đề và làm cho quá trình chuyển đổi được dễ dàng hơn. Thay
vào đó, những lãnh đạo mới vào nghề may mắn thì sẽ được một người thông
thái giúp đỡ- một khái niệm xuất phát từ thần thoại Hy Lạp.
Khi
Odyssey chuẩn bị ra chiến trận, nữ thần Athena đã tạo ra thần Thông
Thái để bảo vệ cậu con trai yêu quý của ông là Telemachus. Việc đấng
Thông Thái có những thuộc tính của cả nam giới và nữ giới đã ngầm ám chỉ
sự phong phú và phức tạp của mối quan hệ, cho thấy sợi dây ràng buộc
sâu sắc hơn mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh. Tiếc là trong thế
giới thực không có sự can thiệp của nữ thần.
Trong
khi nhiều người tin rằng các nhà thông thái thường tìm kiếm những người
trẻ tuổi hơn để khuyến khích và đưa họ lên đỉnh vinh quang thì thực tế
gần như lại trái ngược. Những người thông thái tài năng nhất thường được
tuyển dụng, và một tiêu chuẩn của nhà lãnh đạo tương lai là có thể phát
hiện và có được những nhà thông thái sẽ thay đổi cuộc sống của họ trong
tương lai.
Khi tôi và Robert Thomas tiến hành phỏng vấn hai thế hệ lãnh đạo để viết cuốn Geeks and Geezers,
chúng tôi đã gặp một doanh nhân Internet và bất động sản rất ấn tượng
là Michael Klein- người đã tìm được người thầy đầu tiên khi mới 4-5 tuổi
đầu. Đó chính là người ông Max Klein- doanh nhân giới thiệu sản phẩm
"Vẽ tranh bằng số" (Paint-by-numbers) nổi đình đám ở Mỹ những năm 50-60
của thế kỷ trước. Mốt vẽ tranh thời thượng này đã giúp ông trở nên giàu
có, nhưng con cái lại không có hứng thú với bất kỳ công việc kinh doanh
nào của ông. Ấy vậy mà cậu bé Michael lại có hứng thú, và ông Max đã
không bỏ lỡ cơ hội đào tạo và cố vấn cho người cháu, thường là qua những
cuộc nói chuyện điện thoại đường dài cho đến tận vài tuần trước khi ông
qua đời. Thực tế thì, Max Klein chính là người thầy dạy kinh doanh tài
giỏi đầu tiên, tạo nền móng giúp cháu trai Michael Klein trở thành triệu
phú ở cái tuổi thiếu niên sau này.
Có
thể việc tìm kiếm một cố vấn trước khi có việc làm là hơi lạ lẫm, nhưng
đó thực sự là thói quen tốt cần xây dựng ngay từ đầu. Tôi được "tuyển
dụng" làm cố vấn vài năm trước, khi phải ở trong bệnh viện mất vài tuần.
Ở đó, tôi được một y tá trẻ rất tuyệt chăm sóc, cậu ấy dường như đoán
trước được hết những nhu cầu của tôi. Chúng tôi dành nhiều thời gian với
nhau và thường tâm sự vào ban đêm. Cậu kể cho tôi nghe về ước mơ trở
thành bác sỹ dù không ai trong gia đình cậu từng được học ĐH.
Tôi
đã bị thuyết phục bởi tính cách và ý chí cũng như sự tận tâm khi cậu
chăm sóc tôi. Sau đó tôi đã làm tất cả những gì có thể để giúp cậu được
học ĐH, từ việc giới thiệu với nhà quản lý phù hợp đến việc cho cậu
những lời giới thiệu sáng sủa nhất. Chính anh chàng này đã "tuyển dụng"
tôi như bất kỳ nhà săn đầu người lão luyện nào và tôi trở thành một
trong những người đầu tiên trong nhóm những người làm thay đổi cuộc đời
của cậu. Vậy thông điệp cho một "giám đốc điều hành trẻ" là gì? Hãy xây
dựng một đội ngũ gồm những người có thể hỗ trợ bạn; bạn sẽ cảm thấy cô
đơn trong những ngày chập chững vào nghề, nhưng sẽ không hoàn toàn phải
tự mình xoay xở.
Theo vef
Không có nhận xét nào :
Đăng nhận xét