Giải pháp thu hồi nợ xấu, nợ quá hạn đối với hộ nông dân từ góc nhìn của cán bộ tín dụng

Giải pháp thu hồi nợ xấu, nợ quá hạn đối với hộ nông dân từ góc nhìn của cán bộ tín dụng

Nhu cầu về vốn là nhu cầu không thể thiếu đối với mọi người, mọi thành phần kinh tế nhằm tạo ra của cải vật chất ngày càng lớn hơn trong xã hội. Ngân hàng là chiếc cầu nối giữa người thừa vốn và người thiếu vốn thông qua hoạt động huy động và cho vay.

Tín dụng ngân hàng là một trong những hoạt động mang lại lợi nhuận cao, chiếm tỷ trọng rất lớn trong cơ cấu thu nhập của ngân hàng, nhưng đồng thời cũng là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro. Vấn đề nợ quá hạn và nợ xấu luôn là mối lo đối với tất cả cán bộ làm công tác tín dụng cũng như các nhà lãnh đạo ngân hàng, bởi vì việc thẩm định giải quyết một món vay đã khó, thu hồi đầy đủ gốc lẫn lãi là công việc khó hơn! Thông thường các khách hàng đều vay trả sòng phẳng, uy tín. Tuy nhiên cũng không hiếm khách hàng chây ỳ để phát sinh nợ quá hạn thậm chí trở thành nợ tồn động cần có biện pháp xử lý để lành mạnh hoá tài chính ngân hàng. Vậy, đối với những khách hàng này chúng ta cần phải giải quyết như thế nào?

Theo tôi, trước hết chúng ta cần phân tích tìm rõ nguyên nhân phát sinh nợ quá hạn để có hướng xử lý cho phù hợp, vừa có lý, có tình.

Nguyên nhân phát sinh nợ quá hạn, nợ xấu

1. Đối với nhóm khách hàng chủ quan để phát sinh nợ quá hạn. Nguyên nhân có thể là:

- Vay vốn rồi chỉ muốn trả lãi, còn gốc để xoay vòng vì họ ngại trả gốc phải làm lại thủ tục - vừa mất thời gian vừa tốn kém ít chi phí, nhất là hiện nay việc thế chấp, bảo lãnh vay vốn phải đăng ký thực hiện giao dịch đảm bảo.

- Vay ké, vay chung, vay nhưng chuyển vốn cho người khác sử dụng. Người sử dụng vốn không có khả năng trả nợ còn người vay thì đùn đẩy trách nhiệm cho người sử dụng vốn. Đây thực chất là việc sử dụng tiền vay sai mục đích, sai đối tượng tuy nhiên cũng rất phổ biến đối với cho vay hộ nông dân, mà cán bộ ngân hàng do vô tình hay cố ý đã cho vay.

- Do trước đây cho vay thế chấp bằng những giấy tờ mà theo quy định hiện hành ngân hàng không được nhận giấy tờ đó làm tài sản bảo đảm, nên khách hàng không chịu trả nợ vì không được vay lại để tiếp tục sản xuất kinh doanh.

- Do nhà xa, bận rộn kinh doanh, người vay nhờ người khác đi trả nợ gốc, lãi nhưng bị chiếm dụng vốn - không đòi lại được nên cũng không chịu trả nợ ngân hàng...

2. Đối với những khách hàng gặp khó khăn, thực sự không có khả năng trả nợ. Nguyên nhân có thể là:

- Do thiên tai, dịch bệnh ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh. Do chính sách kinh tế, định hướng ngành nghề thay đổi, do biến động xấu của thị trường và giá cả...

- Do bản thân hoặc gia đình người vay bị tai nạn, ốm đau, bệnh tật kéo dài, ảnh hưởng đến nguồn tài chính và kế hoạch trả nợ của khách hàng.

- Do nhận thức, trình độ còn nhiều hạn chế của nông dân, họ thường ỷ lại vào sự hỗ trợ, chính sách ưu đãi của nhà nước đối với nông dân nên cố tình chây ỳ khi mất khả năng trả nợ.

Về nguyên tắc tín dụng tất cả các khoản đầu tư, cho vay đều được thu hồi đầy đủ cả gốc lẫn lãi trong thời hạn quy định. Tuy nhiên khi đã phát sinh nợ quá hạn, nợ khó đòi, thì giải pháp nào để thu hồi được nợ? Đứng trên góc nhìn của cán bộ tín dụng, tôi xin được trao đổi một số ý kiến về các giải pháp thu hồi nợ xấu đối với hộ nông dân sau đây.

Giải pháp nào để thu hồi được nợ?

- Trước hết từng cán bộ tín dụng cần bám sát đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về chương trình mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương từng năm và từng giai đoạn để đầu tư đúng hướng, có hiệu quả. Nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn của cán bộ tín dụng để hạn chế thấp nhất nợ quá hạn do thậm định yếu, thiếu kiểm tra trước, trong và sau khi cho vay.

- Khi đã phát sinh nợ quá hạn phải phân tích kỹ, tìm rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan để có hướng đề xuất xử lý thích hợp. Nếu do nguyên nhân chủ quan, chúng ta phải kiên quyết thu hồi nợ bằng mọi biện pháp như động viên khách hàng dùng nguồn vốn khác để trả nợ, tự xử lý tài sản đảm bảo để trả nợ. Nếu khách hàng vẫn không trả nợ thì tranh thủ sự hỗ trợ của các đoàn thể, chính quyền địa phương cũng như cơ quan pháp luật trong thu hồi nợ xấu.

Nếu do nguyên nhân khách quan, thì tuỳ từng trường hợp cụ thể để có những giải pháp thích hợp như: gia hạn thời hạn cho vay, điều chỉnh kỳ hạn trả nợ, tư vấn sản xuất kinh doanh theo sự hiểu biết của cán bộ ngân hàng, động viên khách hàng tự xử lý tài sản bảo đảm trả nợ hết không có phương án nào khác. Trường hợp xử lý tài sản quá khó khăn và đủ điều kiện thì đề nghị xử lý nợ bằng nguồn dự phòng rủi ro.

Tóm lại, xử lý nợ xấu là công việc hết sức gian nan, mất nhiều thời gian, công sức đòi hỏi nhiều tâm huyết của cán bộ tín dụng nhưng theo tôi cách tốt nhất vẫn là kiên trì bám trụ, thường xuyên lui lới nhắc nhở, động viên, đánh vào tâm lý của người vay vốn: “mưa dầm thấm đất”, vì vậy tôi tin rằng nếu như chúng ta tích cực, kiên trì bám trụ để thu nợ sẽ đem lại kết quả nhất định./.

Nhật Trường - Phương Dung